capitolo secondo. — l'erudizione.
   <'>5
   exleriores appellant. Complures autem, ut idem inquit Gregorius, Christiani sunt, qui eas disciplìnas velut insidiatrices, fallaces, et longc adeo rejìcientes respuant: male profecto intelligentes. Nani cum quidam coelum, terram et aerem, et quce ex eis sunt, prò l)eo colunt, quce Dei sunt; non ideo coelum, terram et aerem sper-nere ae negligere convenìt. Verum quantum ad vitce commoda fructumque conducane utenda sunt: et quce ex eis periculum afferant, effugienda, ne adversus Creatorem creaturas rebellantes sollicitemus. Et quod inquit Apostulus: omnem intelligentiam ad Christum captivam facientes, sicuti non ìgnem, non cìbum, non ferrum, non omnia dcniquc reliqua per se novimus aut utilia, aut noxia. Sed quomodo illa vocamus in usum, reptiles quoque bestiolas ad salutis nostrce com-modum medicamentis immiscemus; ita ex his studìis quce inquisitione et contem-platione dìgna existant, suscepimus. Quantum autem ad daemones ferant et er-rorem, ut impeclìtionis profundum inspuamus. Verum quod ex his ad Dei cultum minime prodest, ex deteriori quod melius est pcrdiscentes, eorum debilìtatem ad corroborandas studiorum nostrorum vires facientes aptabimus. Itaque non idcirco discipliiiam vituperio atque dedecore dignam existimabimus, quia plerisque sic appareat, sed rudes et imperitos hujus generis homines censebimus, qui, quales ipsi sunt, tales esse optarent universos, ut res earum communi coeterorum statu velarentur, et hoc pacto imperitice redarguitiones effugerent. Hcec Gregorius — Postquam hcec de disciplinarum ordine a Gregorio jacta fundamenta cernis, etiam reliquam Basilii vitam percurramus, ut cum viri gràvitatem et doctrinam cognovcrimus, ejus de studiis Consilia et doctrinam cognoverimus, ejus de studìis Consilia et prcecepta fidelius capessamus. — Is ubi domi satis imbutus extitit ut nullum eum honorum genus effugeret, Ccesaream approperat, quo et illius scholas sibi quoque communes efficeret, extremam quasi manum primis lit-teris impositurus. Qua in re apum industriam imilatus est, quce, ad metta conficienda, omnibus ex floribus quod operi conducat excerpunt. Inde Byzan-tium advolat, ubi philosophice partes optimas colligens, et ingenii bonitate et celerilate adeptus, mox bonarum et excellentium doctrìnarum genitrices atque nutrices Athenas venit, ab eximia quadam perdiscendi et ìnsatiabili aviditate pertractus, ut perfectissimo tempio culmina et fastigia adjecturus. Hunc igitur, quando ad ejus testìmonium nos remittis, audiamus, ut, eo teste, tu judex sen-tentiam proferas, quam sequantur auditores, tuque, prò tua oequitate, promul-gationem non revoces, ne ut pertinax dixeris: quod scripsi, scripsi. Non enim victoriam quam veritatem mavis, prò qua vinci quam vincere alioquin spe-ciosius est. Et nobis profecto certamen quodd.am incumbere putandum est, et qui-dem omniam certaminum maximum, cujus gratta cuncta tentanda sunt, et totis viribus incumbendum. Ad hujusce rei praeparationem et poetis et oratoribus et scriptoribus, cceteris omnibus denique hominibus inheerendum, unde nobis ad ingenii exercitationem aliqua sit accessura utilitas. Et paulo post: Sì ut indele-bilis sit apud nos probitatis sententia cupimus, cum Iris extraneis disciplìnis fue-rimus imbuti, tunc sacris et occultis operam dabimus. Sentis adirne, vir optime, non stomachandos, ut aiebas, sed lectitandos scriptores omnes. Inferius subdit quod et attende. Primo, ut a poetis incipiam, cum itti varìi multiformesque sint, non omnibus quw ab illis dicuntur adhibenda est mens; sed cum excellentium virorum dieta aut facta commemorant, hinc tota mente moveri atque inflammari debemus, maximeque conari ut tales ipsi simus, quales itti fuere. Bene profecto cum ejus-modi lectio virtuti capessendce, aut ingenii ornamento suscipiatur, delictisque vi-tandis, et in aliena persona detestandis. Quapropter bene subditur: Cum vero in improborum hominum mentìonem incidunt, fugenda est illorum imitatio, aures-que claudendce. Ncc vero quisquam sance mentis homo vel mediocris turpitudi-hem probavit, obsccenosque mores. Eam ob rem sanctus vitce magister addi dit: Deorum verum
   adulteria atque a,mores et scelestos concubìtus, ac eos maxime summi ac princìpis omnium, ut itti asserunt, Jovis, quod nec de pecudìbus qui-dem sine rubore quis diceret, his relinquamus qui in scena versantur, cum sci-