52
Parte Prima
Da ullus a utercumque (10.17)..
I. Ullus Ullius rei Ullo modo Sine ulla vitupera-tione Ulli Nullus Nullum bellum civile Nullae lites
Nulli animalium Nullo pacto Nullos Nullae res pu-blica Nulla fide Nullius rei Nullas litteras Alteru-ter vestrum In alterutro Alterutram (opp. alterala utram)
Alterutrius (opp. alterius utrius) partis Alterutrius exerci tus Neuter Neutri Neutrorum sententia In neutram partem Neutrius partis Uterque Utrique Utriusque
In utraque fortuna Utrisque Utervis Utrumvis Uterlibet orator Utrilibet Utrolibet modo Utercumque
Utracumque pars.
II. Alcuno (ullus) Ad alcuna cosa Di alcun tempo Senza alcuna cagione Nessuno (nullus) In nessun modo ,
A nessun soldato Di nessuna donna Nessuna cosa O 1' uno o l'altro dei due (dlteruter) 0 all'uno o all'altro dei due eserciti 0 1' uno o 1' altro dei due figli (acc.) 0 nell'uno o nell'altro dei due modi Nessuno dei due (neuter) A nessuno dei due Di nessuno dei due .In (in col-1'acc.) nessuna delle due parti L'uno e l'altro (uterque)
Dell'uno e dell'altro Nell'una e nell'altra cosa Qualsivoglia (uterlibet) dei due poeti (acc.) In qualsivoglia dei due modi Qualsivoglia delle due opinioni.
77.
Regole. Uter? (quale dei due?) ed uterque l'uno e l'altro) se sono seguiti da un nome, concordano con questo nel caso ; si dirΰ per es.: Uter populusf (qual popolo?, pari, di due», utrius populi?, uterque consul (l'uno e l'altro console), utrique, constili ecc.; - se invece sono uniti ad un pronome (possessivo, personale o relativo), stanno da sθ con questo pronome posto in genitivo (partitivo): Uter nostrum,?, quorum utrum?, uterque vestrum, eorum uterque, quorum ulerque ecc.
M
1. Olerΰ nulli animali noxia'sunt. 2. Non est ulla mea culpa, si me aliqui tirnent. 3. Hostis nullos milites in na-vibus habebat. 4. Nulla unquam res publica nec maior, nec sanctior, nec bonis exemplis .diti or quam res publica Romana fuit. 5. Uterque utrique erat exercitus in con-spectu. 6. Fabius Gallus amantissimus est utriusque nostrum. 7. Magna vis est fortunae in utramque partem, vel secundasad1) res vel adversas. 8. Minus habeo virium2) quam vestrum utervis. 9. Nullum vitium taetrius est quam avaritia. 10. Duos fratres habeo ; uterque mihi carus est, utrumque amo. 11. Id utrique nostrum commodissimum est.
') trac!» riguardo a... 2) minus... virium = minor forza (lett. meno di forze).
J