Nuova Enciclopedia Italiana - Volume di Gerolamo Boccardo

Pagina (5/532)

   

pagina


Pagina_Precedente  Pagina_Successiva  Indice  Copertina  Immagine

      Dpronuncia il d finale col t, se la parola seguente incomincia da una vocale, mentre in caso diverso non lo fanno sentire, e lo introducono pur essi per eufonia, nei vocaboli derivati dal latino, per esempio, in gendrc da gener, ed altri succitati al n° 5, sopprimendolo eziandio in alcune parole, per esempio, avocai, aversion, che una volta per ragione di etimologia scrivevansi advocat, adversion. I Latini usavano per eufonia il d anche alla fine delle voci furienti in vocale, specialmente nelle iscrizioni, ed è per ciò che sull'antichissima colonna rostrale di Duilio leggevasi maximod per maximo, pugnandod per pugnando, pondod per pondo, ecc.; ne Orazio sife' schivo di dire (in, Od., 14, 11) Màled ominatìs Farcite verbis per male ominatis, ecc. Nemici poi delle aspirazioni, il greco 3 (theta) scambiavano in d, facendo da Beò; Deus; e cosi gl'Italiani e gli Spaglinoli, cambiando la muta colla sonante, da pater e mater fecero padre e madre; ed i Francesi, per cangiamento inverso, formarono l'aggettivo veri e verte dal latino viridis.
      D (archeoì.). — 11 D nelle iscrizioni latine indica od un prenome, per esempio, Decius, od un qualificativo, per esempio, dominus, divus, ecc., mentre due DD sulle medaglie significano decurionum decreto (per decreto dei decurioni), e sui monumenti votivi dono dedit (diede in dono), e tre insieme uniti DDD compendiano la formula epigrafica, dal, donai, dedicat (dà, dona, dedica).
      D: Decimus. dccuria. decurio, dedicavit. dedit. devotus. dies. diis. divus. dominus. domo, domus. quingenta.
      DTa. : divus Augustus.
      DIO : Dacia. Dacica. Dacicus.
      D. A. S : divo Augusto sacrum.
      D. B. M : dedit bene merenti.
      D. C : decurionum collegium. decurio colonia.
      D.C. A : divus Casar Augustus.
      D. C. D. P : decuriones colonia dederunt publice.
      DCflM : decurionum.
      D. D: dea dia. decreto decurionum. dedit dedicavit. dono dedit.
      DD : decuriones. dederunt. devoti dies.
      D.D.B.M : dono dedit bene inerenti.
      D. D. D : datum decreto decurionum.
      DD. DD : dederunt dedicaverunt.
      DDD. NNN : domini nostri, detto di tre.
      D. D. D. S : decreto decurionum datum sibi. dono dedit de suo.
      D. D. L : decurionum libertus. dono dedit libens.
      D. D. O : diis deabus omnibus.
      DDPP : deposita, di due donne.
      D. D. Q : dederuntque. diis deabusque.
      D. D. S. M : dedicavit sacrum munus.
      DDVIT : dedicavit.
      DEC : decanus. decreto, decessit. decuria, decurio.
      DEC. C o CL : decurio colonia.
      DEC. DEC : decreto decurionum.
      DEC. H-S. XII. N : decurionibus sestertios duode-eim numero o numorum.
      DEC. irrm VIR. AUG : decreto sevirortim augu-staitum.
      DEC. II. Q. I : decurio iterum qtiaslor semel.
      DEC. MUNÌ : decurio municipii.
      DEC. 'XIII. AUG. XII. POP. XI : decurionibusdenarios tredecim, augustalibus duodecim, populo undecim. DEF : defricator. defunctus, D. F. H-S. C : det fisco sestertios centum. D. E. MON : de ejusdem monitu. DEND : dendrophorus. EEP. o DEPS : depositus. DE. P. S : de pecunia sua. DE. E. R : de ea re.
      D. E. R. I. C : de ea re ita censeo, o censuerunt. DES. o DESIO : designatus. designati. DES. IT. ET. TER : designatus iterum et tertium. DE. YIC. S : de vicanorum sententia. DEV. N. MSQ. EJUS : devotus numini màjesta-tique cjus. D. F : Decimi filius. D. F. A. N : Decimi filius Auli nepos. D. F. DD : dedit fecit dedienvit D. F. D. I. P : decurionum fide dividenda in pu-blicum. DFFÌ : defuncti. DO. M : dignus memoria. D. GR : dedit gratias. D. H. M : dari hoc mandavit. DIC : dic/afor.
      DIC. SEDIT. SEDAN. ET. R. G. C : dictator se-ditionis sedanda et rei gerunda causa. DTG. M : digna mulier. dignus memoria. DIIIT3 : diebus, sottinteso tre. D. I. M: dea Isidia magna, dis inferis male-di ctis. dis inferis manibus. I). IN. P : depositus in pace. D. I. S : dis inferis sacrum. D. L : do lego. Decimi libertus D. L. A. P : domum libens animo posuit. D. L. D. L. D. D. D : dono libens dedit locus datus decreto decurionum.
      D. L. M : datus locus monumenti, dedit locum monumenti.
      D. M: dedit monumentimi, dis manibus. dolo malo, domus mortui. D. M. A : dolus malus abesto. DMIO00 : quingenta millia. D. M. QM. TR : dis manibus matrique terra. D. M. V. F : dis manibus vivens fecit, o universis fecit.
      IT N : domino nostro.
      D. N. M. E : devotus numini majestàtique ejus. DNNN : domini, di tre.
      D. 0. M : deo optimo maximo. dis omnibus manibus.
      DON. DON : donis donatus. D. OPA : data opera.
      D. P: dedit publice. dis penatibus. donum posuit. D. P. M : de pecunia mea. dies plus minus. D. POT. ET. GEN. iEVIT : dis potentibus et genio aviterno.
      D. P. P. D. D : de propria pecunia dedicaverunt. de pecunia publica dono dedit. D. P. S. T. L : de pecunia sua testamento legavit. D. Q. S : de quo supra.
      D. S : data subscripta. deo sancto. deo soli, deo sacrum. de suo. D. S. B. H. S. S : de suis bonis hoc sibi suis. D. S. B. M : de se bene merita, de se bene merenti.
     


Pagina_Precedente  Pagina_Successiva  Indice  Copertina  Immagine

   

Nuova Enciclopedia Italiana - Volume VII (parte 1)
Dizionario generale di scienze lettere industrie ecc.
di Gerolamo Boccardo
Utet Torino
1879 pagine 1048

   

Pagina (5/532)






Latini Duilio Orazio Màled Farcite Deus Italiani Spaglinoli Francesi Decius Decimus Augustus Dacia Augusto Casar Augustus DCflM Decimi Decimi Auli Isidia Decimi