MUSICA RELIGIOSA
345
Tenor, Altus et Bassus. In tutto opuscoli quattro in 4° obi., avente ognuno le segnature da A. ad I. duerni.
La rarità di quest'opera, ignota persino allo Schmid, e la singolarità che presentano le prime carte, meritano una minuta descrizione. Ognuno dei quattro libercoli che la compongono nei retto della prima carta ha una specie di cartello intrecciato da una fronda d' olivo e di lauro, con in mezzo le rispettive lettere iniziali C. T. A. B. cioè Canto, Tenore, Alto e Basso. Queste iniziali sono rinchiuse in una piccola incisione in legno quadrilunga con cifre arabescate. A tergo di questo frontispizio vedesi un giglio in nero nel mezzo della pagina.
Nel retto della seconda carta è impressa la dedicatoria, che più oltre trascriveremo, ed a tergo di essa è il titolo che di sopra abbiain riferito. I)i fronte alla terza carta v' ha 1' indice che tutta quanta la riempie; e nel verso della medesima comincia la musica dei Mottetti che in ognuno dei quattro opuscoli Unisce a car. 3G, 1' ultima dell'opera. La numerazione è da una sola banda; sicché i singoli libercoli constano appunto di trentasei carte. A tergo dell' ultima carta è impresso come segue nella parte del Canto:
Impressum Ferrariae In Aedibus Francisci Rubei, de Valentia ,, Expensis & Labore, Joannis de Buglhat, Ilenrici, de Campis, ,, Et Anthonii, Iiucher, Sociorum, Mense Martii. ,, Anno Domini j1 1538. ,, Cum gratia Et Priuilegio ,, Serenissimi Et lllvstrissiini ,, Principis Hercvlis. II. ,, Dvcis Ferrariae, ,, . IIII ,
Le due parti dell' Alto e Basso hanno una lieve diversità nella sovrapposta data, poiché dopo le parole, Joannis de Iìuglliat, così prosegue la stampa, Anthonii, nuche r, Et Ilenrici, de campis, sociorum ecc. .Schmid scrisse Rulgut invece di Buglhat; ma per errore di stampa.
Dal contesto della dedicatoria qui appresso trascritta pare che l'opera fossi; data in luce per cura dei musici addetti al servigio del Duca di Ferrara. Eccola per intero:
Illustrissimo Ferrariae, & Carnutum Duci Ilerculi Estensi Principi beneflcentissimo.
Solicite patronum nostris lucubrationibus querentes, cujus nomine tutiores in vulgus exirent (Princeps illustriss.) cui iure easdem dicaremus, primus occurristi. Nani cum a cunabulis (quod d.r) ingeniti mira foelicitate, musis coledis, exercueris, opere pretiuni nos facturos existimavimus si tibi aliquod illarum munus, tanquam Apollini nro sacrimi ponereinus. Est enim res Musica maximo quoq; digna Principe, non ob illud soluin quod voluptatem cu honesto ac recto coniunctam, tanta suauitate pariat, veruni ob id maxime quod ama-bilis quedam forma humane vitae instituendae credatiir esse, quam imprimis humano generi necessaria, Plato atque post_ hunc Pytagoras sen-sere, nimirum iudicantes eadem debere esse nor-mam hominibus in ferendis Legibus, Ciuitatibusq; condendis, que naturae in toto coeloruin ornatu esset. Totum vero orbem Musica proportione constare ìiiaximorum & antiquissimorum Philosopho-rum est inuentum. Nec est ex omnibus disciplinis vi la que antiquitute Musicam precesserit, Osyris nan(,.* agriculturani tam praestans Dei Opt. Max. donù, musis nouem tibia canentibus comitatus tradidisse fertur. Quamobrem tibi Principi sin-gulari quadam naturai;, ingenii ac fortunae foelicitate priscos heroas acquati; Musicas has cantiones dicamus Presertim, qui preter illum sin-gularem bonarum literarum tliesauruin quem ha-bes admirabileinq : prudentiam qua tam recte Prineipatum tuuiri adininistras, musice quoq; pe-
ritia insigniter excellis & nos tam humaniter alis hoc saltem nomine quod musicam colimus. facies igitur Princeps illust. vt qua nos semper bene-uolentia es prosequutus eadem Libellos hos no-stros excipias Ceteru quod tibi boni omnes optant idem nos optamus vt semper naturae tuae doti-bus secunda fortuna respondeat. Vale Principum decus.
Questa raccolta contiene 39 Mottetti dei seguenti autori: Jacquet, Claudin, Jo. Gallus, Adrian Vuillart, Lheritier, Clement Janequin, Lupus, Gombert, Archadelt, Maistre Jan, Dominicus Finot, Ilesdin.
Autori diversi. Primus Liber cum quatuor vocibvs. ,, Cum gratia ,, Et Privilegio. ,, Mottetti del Frutto a Quatro. ,, In Yenetia Per Antonio Gardano. ,, - in 4° oblungo. Cantus, Tenor, Altus, Bassus. In tutto opuscoli quattro.
A tergo del frontispizio in ciascuna delle quattro parti del Canto, Tenore, Alto e Basso trovasi impressa la Tavola di Mottetti Nvmero XXlin. A tergo dell'ultima carta in ciascuna delle dette quattro*parti v'ha la data seguente: In Venetia nella, stampa rf' Antonio Gardane Nellanno del Signore M . D . XXXIX.
Quest' opera è citata dallo Schmid a pag. 133.
In mezzo del frontespizio vedesi il beli' intaglio in legno rappresentante vane sorta di frutti, pel quale i Mottetti presenti s' intitolarono Mottetti del Frutto:
- Quinta Pars Musices quinque parium
vocum, a pluribus optimis authoribus elaboratae. - Yenetiis apud Hieronymum Scotum. 1543. - in 4° oblungo. Quinta Pars (ossia Quinto).
Il principio di questo frontespizio sarà diverso nelle altre parti che mancano; e forse il Soprano avrà impresso Prima Pars, il Tenore Secunda Pars ecc.
In niuna delle composizioni contenute in quest' operetta di Mottetti sacri è indicato il nome dell' autore.
- Musica Quinque vocum quo materna
lingua Moteta Yocantur ab Optimis et Yariis Authoribus elaborata Paribus Yo-cibus Decantanda Nuperrime Soliciti cura Recognita Atque In Lucem Proti ucta. - Yenetijs apud Antonium Cardane. 1549. - in 4° oblungo. Superius (ossia Canto) e Altus.
Le segnature in fondo ai quaderni non indicano che Moteti a uoce pari a 5, senza aggiugnervi se sia un primo libro o secondo, come spesso si vede