MUSICA llELIGIOSA
285
Volume unico di carte 163 con due non numerate in principio. (Edizione magnifica).
Beatissimo Sanctissimoq; Patri Sixto V. Pont. Max. .Ioannes Petrus Aioysius Praenestinus.
Nilii) omnino facio libentius. Pater Beatissime, quam cum in ea, in qua tota aetate versor Musicae facilitate, versor meo arbitrato ; hoc est cum minime ab alijs cogor praestantissimam facilitatela deinittere ad res letiissiinas; sed institutum menni teneo, ea complectendi, quibus Dei laudes maxime continentur, quaeq; & suo verboruin ac sententia-r:in pendere, ac dignitate exaininata, & aliquo etiam Musicae artificio adiuta facile possnnt ho-ininiini aniinos ad pietatem excitare. Quo quidem in genere, multa iamprideni edidi. Quid enim halie-rem potius, quod pangeremt aut qua nam alia in re iluo illa, quae à Dominò haberem, temporis, atque ingenii talenta, quouis auro praestantiora insume-rem! praesertim ab Apostolo edoctus illis verbis: Oominonentes vosinet ipsos in psalmis. hytnnis. & cantibus spiritualibus, in gratia, eanentes in cordibus vestris Domino. Nuper igitur elaboraui qnotidianis vesperorum liymnis. Hoc quidquid est operis otfero Sanctitati tuae omni cum demissione., Vt autem materia ipsa semper fuit Tuae Sanctitati iucundissima, sic spero meum in ea studium probatum iri, si minus facilitate, atque artificio, certe voluntate, & conato. Romae. xvj. kal. Maij 1589.
11 Baini descrive quest'edizione, la prima degli Inni presenti, nella sua opera sui Palestrina t. II, pag. 214, avendola a pag. 209 e seg. magnificata con entusiastica eloquenza.
Palestrina (Oa) Gio. Pierluigi. Hvmni totius anni secundum Sanctae Romane (sic) Ecclesiae consuetudinem Nec non Hvmni Religionum Quatuor Vocibus Concinendi. Joannis Petri Aloysii Praenestini. - Venetiis Apud Angelum Gardanum 1589. - in 4°. Cantus, Tenor, Altus, et Bassus. In tutto opuscoli quattro. (Senza dedicatoria).
--Magnificat Octo Tonum. Liber Primus.
Auctore Jo. Petro Aloysio Praenestino. Nunc recens in lucem editus. - Supe-riorum Permissu. Romae. Apud Alexandrum Gardanum. 1591. - in 4°. Cantus, Tenor, Altus, et Bassus. In tutto opuscoli quattro.
Nel retto della seconda carta è impressa la dedica-catoria del Palestrina Gregorio X1III. Pontifici Oplimo Maximo. Di essa può vedersi un copioso estratto nel Baini t. il, pag. 232 e 233, il quale ancora prese abbaglio nel riferire il titolo di questi Magnificat octo tonorum, laddove invece si trova impresso octo tonum. Aggiunse inoltre che la presente originale edizione fu eseguita per risparmio di tempo in piccolo ottavo, e invece la troviamo nella solita forma di quarto, anzi alquanto più grande dell' ordinario. Non si comprende poi come potesse farsi risparmio di tempo stampandola in ottavo, o in quarto, poiché in ambo i modi il lavoro dei tipografi è il medesimo.
Nel titolo surriferito non è indicato il numero delle voci: ma le segnature in fondo de'fogli ce lo manifestano in questa guisa: Magnificat palestrina a 4.
Palestrina (I>a) Gio. Pierluigi. Litaniae Deiparae Virginis Musica D. Joannis Petri Aioysii Praenestini Cbori S. Petri de Vrbe Magistri, Quae in Sacellis 8o-cietatis S. Rosarij Mariae Virginis vbique dicatis, cum quatuor vocibus. Additae Litaniae, quae in Sancta Ecclesia Lau-retana vtuntur. Auctore Orlando Lasso. -Venetiis, Apud Angelum Gardanum. 1600. - in 4° obi. Cantus, Tenor, Altus et Bassus. In tutto opuscoli quattro. (Senza dedicatoria).
Comprende quest' opera il primo e secondo libro delle Litanie del Palestrina; il qual secondo libro trovasi a car. 11 coli'intestazione seguente: Litaniae Liber Secundus II. Joannis Petri Alogsii Praenestini Chori s. Petri de Vrbe Magistri, Ternis, & Quaternis vocibus aequalibns, si relin-quatur superior pars,
I.a prima edizione delle presenti Litanie si fece da Francesco Coattino in Roma i'anno 1593 sei mesi prima della morte del Palestrina. (Vedi Baini, t. II, pag. 242 e 243).
---llymni Sacri in Breviario Romano S.D.N.
Vrbani Papae Vili, auctoritate recogniti, et cantu musico prò praecipuis anni Fc-stivitatibus exprossi. - Antuerpiae, ex officina Plantiniana Balthasaris Moreti. 1644. - in fol. massimo. L' opera lui carte cxcix, cosi numerate alla romana oltre le tre in principio, e 1' ultima nel fine per l'indice degl'Inni, le quali son senza numeri.
Il Pontefice Urbano Vili avendo ordinata la riforma degl' Inni del Breviario Romano, e questi perciò avendo subito delle mutazioni, e taluni anco essendosi composti di nuovo, ne affidò la pubblicazione allo stampatore d'Anversa Baldassarre Mo-reto, e intimò alla cristianità con Bolla impressa nella seconda carta del presente volume, di far uso in avvenire di questi, nè piò servirsi degli antichi. Segue poscia il Privilegio apostolico a favor del tipografo Moreto per un decennio, che si vede nel retto della seconda carta ; nel verso della quale oltre l'approvazione del Vescovo d'Anversa, havvi ancora il seguente avviso:
« Ad Lkctorem
« Post ultimam Breuiarij Romani sub S. D. N. Urbano Vili, recognitionem, doctamque adhibitam Hymnorum Ecclesiasticorum correctionem, ubique cum applausu receptam, reliquuin erat, ut notae musicae ad veriores regulasartis & purain cantus modulationem reducerentur, novisque quibusdani metris & corredo reliquorum Hymnorum textui adaptarentur. Atqui cum id etiam a viris modu-iationis numerorum peritissimi» accurate factum esset, nova suborta est diffìcultas; quomodo castigata & tersa exemplaria per omnes Ecclesias absque magni sumptus dispendio possent distribuì. Si scribendi forent ingentes illi Odeorum codices, magno suinpto iininensoque constarent labore ; nec per longissimi temporis spatium indecora illa Divinae laudis dissonantia tolleretur. quibusdam uno modo Hymnos privatim recitantilius. aliis diverso publice concinentibus. Ut itaque uno ore lionoriflcetur Deus, & concòrdi voce laudi tur, eo provisum est Consilio, ut nitidis pulchrisqne typis Romanis sub notis cantus Gregoriani et Planti-nianis sub cantu, communiter dicto figurato,